Uchwała krajobrazowa - ogłoszenie o konsultacjach
Na podstawie Zarządzenia Nr WAO.0050.252.2021 Burmistrza Łomianek z dnia 21.12.2021 r. ogłasza się przeprowadzenie konsultacji społecznych dotyczących projektu uchwały Rady Miejskiej w Łomiankach określającej zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabaryty, standardy jakościowe oraz rodzaje materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane – tzw. „uchwały krajobrazowej”.
Reklamy, billboardy, bannery, tablice czy szyldy widać przy drogach, na budynkach i ogrodzeniach. Jednak coraz więcej osób zastanawia się, gdzie jest granica między prawem do ekspozycji pewnych treści w przestrzeni publicznej a dewastacją krajobrazu miejskiego.
Skuteczna reklama?
Nie ulega wątpliwości, że nadmiar reklam oraz brak norm określających ich gabaryty, sposób rozmieszczenia i wygląd powodują obniżenie walorów estetycznych przestrzeni. Ponadto reklamy tam, gdzie jest ich za dużo, tak naprawdę nie spełniają swojej funkcji. Stłoczone na małej przestrzeni utrudniają odnalezienie treści, która potencjalnie mogłaby zainteresować odbiorcę czy informować o prowadzonej w danym miejscu działalności. Warto również zauważyć, że tradycyjna reklama umieszczana w przestrzeni miejskiej ustępuje stopniowo reklamie z cyberprzestrzeni, co przemawia za jej ograniczeniem w krajobrazie publicznym.
Niespójne przepisy
Dyskusja na temat reklam w przestrzeni publicznej toczy się od dawna. Teoretycznie miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego mogły regulować takie zagadnienia, jak ustalenie zasad sytuowania reklam czy ogrodzeń. Wiele planów miejscowych, do których sporządzenia przystąpiono przed 2015 r., zawiera takie regulacje i można o nich przeczytać w tekstach poszczególnych uchwał. Niestety, okazało się, że nie są to narzędzia skuteczne. Popierwsze brak wystarczającego pokrycia planami miejscowymi – do dziś wiele samorządów ma bardzo niski odsetek gruntów pokrytych obowiązującymi planami miejscowymi, a średnie pokrycie MPZP w skali kraju wynosi ok. 30 proc. Po drugie – brak jednolitych zasad, które wprowadzane w poszczególnych planach miejscowych doprowadziły do wielu luk i dysfunkcji. Na wielu obszarach nie obowiązują żadne regulacje, a jeżeli nawet istniały przepisy lokalne poruszające te kwestie, to bywały niekonsekwentne i niespójne. Dodatkowy problem stanowi utrudnione egzekwowanie tych przepisów.
Nowa procedura pozwoli na opracowanie spójnej i zaktualizowanej wersji kodeksu krajobrazowego. Zależy nam przy tym, aby regulacje w miarę możliwości były ustalone podczas konsultacji społecznych i przy akceptacji większości zainteresowanych.
Ustawowa ochrona krajobrazu
Aby poprawić sytuację, 24 kwietnia 2015 r. Sejm RP przyjął ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. 2015 poz. 774). Ustawa nadała radom gmin kompetencje uchwalenia tzw. uchwały krajobrazowej, której celem jest wprowadzenie regulacji dotyczących ustanowienia zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabarytów, standardów jakościowych oraz rodzajów materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane. Tym samym usunięto wyżej wymieniony zakres tematyczny z planów miejscowych i wprowadzono zupełnie nowe narzędzie, które umożliwia wdrożenie spójnego i logicznego systemu regulacji obowiązującego na obszarze całej gminy, niezależnie od pokrycia planami miejscowymi. Dodatkowo ustawodawca dałnarzędzie egzekwowania zgodności reklam z przepisami, umożliwiając naliczenie tzw. opłaty reklamowej, którą można pobrać w przypadku, gdy dany nośnik reklamowy został usytuowany niezgodnie z prawem.
Ładniej i bezpieczniej
Wiele samorządów skorzystało już z możliwości uchwalenia uchwały krajobrazowej i uporządkowało lub cały czas porządkuje przestrzeń miejscowości objętych nowymi regulacjami. W efekcie nie tylko poprawił się ogólny odbiór przestrzeni, lecz także wyeksponowane zostały walory architektoniczne wielu budynków czy ogrodzeń, które dotychczas były niemal niewidoczne. Na skrzyżowaniach ulic najbardziej widocznymi elementami stały się te, które są najważniejsze dla bezpieczeństwa ruchu, a więc sygnalizacja świetlna i znaki drogowe, a uwaga uczestników ruchu nie jest rozpraszana przez otaczający chaos barw, treści i obrazów. Takiej uporządkowanej przestrzeni oczekuje coraz więcej osób, a żywa dyskusja na ten temat prowadzona jest również w gminie Łomianki.
Dezaktualizacja projektu
Potrzebę uregulowania chaosu reklamowego w naszej gminie zauważono już w 2015 r., czyli bezpośrednio po publikacji ustawy. Rada Miejska w Łomiankach podjęła wówczas uchwałę nr XI/115/2015 z dnia 22 października 2015 r., w której wyraziła wolę sporządzenia zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabarytów, standardów jakościowych oraz rodzajów materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane, w gminie Łomianki. W trakcie uruchomionej procedury przygotowany został projekt dokumentu, który został wyłożony do publicznego wglądu, a zainteresowani mogli złożyć do niego uwagi. Niestety, uwagi nie doczekały się rozpatrzenia, a same prace nad projektem uchwały – w tym współpraca z wykonawcą przygotowującym dokument – zostały wstrzymane. W tym czasie nieuchwalony projekt uległ znacznej dezaktualizacji, ponieważ w ostatnich latach pojawiło się nowe orzecznictwo sądowo-administracyjne, które wykluczyło część rozwiązań planowanych pierwotnie do wdrożenia. To wszystko spowodowało konieczność dokonania gruntownych zmian w strukturze projektu uchwały, aby nadać jej nowe brzmienie oraz – co zawsze jest dobrą praktyką – skonsultować nowe rozwiązania z mieszkańcami i przedsiębiorcami.
Nowa procedura
W efekcie opisywanych zdarzeń Rada Miejska w Łomiankach podjęła uchwałę nr XLVII/395/2021 z dnia 25 listopada 2021 r., w której dokonano wygaszenia procedury rozpoczętej w 2015 r. i jednocześnie uruchomiono nową procedurę pozwalającą na opracowanie spójnej i zaktualizowanej wersji kodeksu krajobrazowego. Zapisy nowej uchwały będą obowiązywały w całej gminie Łomianki i uregulują kwestie związane z sytuowaniem nośników reklamowych, szyldów, ogrodzeń oraz obiektów małej architektury. W praktyce regulacje uchwały będą miały wpływ na sposób zagospodarowania wszystkich nieruchomości w gminie w wyżej opisanym zakresie tematycznym.
Konsultacje społeczne
Wprowadzenie nowych regulacji spowoduje konieczność dostosowania już istniejących urządzeń do wymagań uchwały (np. częściowe usunięcie reklam lub zmianę ich usytuowania). Dlatego istotne jest, aby mieszkańcy oraz przedsiębiorcy wzięli czynny udział w konsultacjach społecznych, które planowane są na początek 2022 r. Ważne jest, aby nowe regulacje nikogo nie zaskoczyły, a także aby w miarę możliwości były ustalone przy akceptacji większości zainteresowanych. Główne założenia nowego projektu uchwały to uproszczenie jego struktury w porównaniu z projektem opracowanym przed kilkoma laty, mniej stref, w których będą obowiązywały odmienne zasady sytuowania reklam i ogrodzeń, a także dostosowanie terminologii i innych zapisów do aktualnego orzecznictwa.
Opinie mieszkańców
Na dalszych etapach procedury projekt uchwały będzie przedłożony instytucjom wskazanym w Ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w celu uzyskania opinii i uzgodnień. Następnie – po naniesieniu ewentualnych zmian wynikających z uzyskanych opinii i uzgodnień – projekt zostanie wyłożony do publicznego wglądu. Wówczas mieszkańcy ponownie będą mogli się zapoznać z proponowanymi regulacjami oraz złożyć uwagi. W ostatnim etapie procedury projekt uchwały zostanie przedłożony Radzie Miejskiej do uchwalenia, a ta zdecyduje o ostatecznej formie rozpatrzenia uwag i zatwierdzeniu dokumentu.
Stopniowe zmiany
Efekty funkcjonowania uchwały krajobrazowej nie będą widoczne z dnia na dzień, ponieważ przewiduje się wyznaczenie tzw. vacatio legis dla urządzeń reklamowych, szyldów i ogrodzeń istniejących w dniu uchwalenia nowych przepisów. Jest to okres dostosowania wymienionych elementów nieruchomości do wymagań uchwały. Zmiany w krajobrazie będą zachodziły stopniowo, a pełne uporządkowanie powinno nastąpić po okresie przeznaczonym na dostosowanie się do nowych przepisów.
https://bip.lomianki.pl/bip/zagospodarowanie-przest/uchwala-krajobrazowa
Piotr Kowalski
10.12.2021