Poszukiwali szlacheckiego dworu
W poprzednim roku tuż obok Jeziora Fabrycznego trwały poszukiwania pozostałości po dworze, który znajdował się w tamtym rejonie Łomianek Dolnych. Grupa archeologów przebadała obszar o powierzchni około 1,5 ha.
Poszukiwali szlacheckiego dworu
W poprzednim roku tuż obok Jeziora Fabrycznego trwały poszukiwania pozostałości po dworze, który znajdował się w tamtym rejonie Łomianek Dolnych. Grupa archeologów przebadała obszar o powierzchni około 1,5 ha.![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-6961_g.jpg)
![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-19357_g.jpg)
kliknij w obrazek, żeby powiększyć mapę
Już w latach 2010-2011 prowadzono badania na terenie pomiędzy ul. Wiślaną, Fabryczną i Jeziorem Fabrycznym. Odkryto wtedy m.in. prawie 300 pieców hutniczych i kilkadziesiąt wapienników, które świadczyły o tym, że ludność kultury przeworskiej produkowała w tym miejscu żelazo. Odnaleziono także zabudowania (tzw. czworaki)) związane z istniejącym w tym miejscu folwarkiem.
![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-6963_g.jpg)
![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-6964_g.jpg)
W 1752 roku dobra w okolicy dzisiejszych Łomianek nabył Henryk Brühl - minister króla Augusta III Sasa, natomiast 22 lata później jego syn Alojzy wybudował folwark. Pod koniec lat 80. XVIII wieś została zakupiona przez rodzinę Pothsów, która z czasem rozbudowała folwark. Początkowo był tam niewielki budynek, otoczony ogrodem i sadem, by w połowie XIX wieku po wschodniej stronie dworu pojawił się mały park krajobrazowy, którego pozostałości możemy podziwiać do dzisiaj. Do dworu prowadziły dwie aleje - jedna biegnąca w stronę Młocin i Burakowa oraz druga wzdłuż dzisiejszej ul. Fabrycznej. Pothsowie wybudowali w folwarku m.in. browar i gorzelnię. Majątek przez lata przynosił im zyski. W 1891 roku ziemię wraz z dworem i folwarkiem kupił Hersz Berg Raabe, po czym na terenie folwarku ulokował garbarnię. Ta przetrwała do II Wojny Światowej, ulegając zniszczeniu w latach 50. XX wieku.
![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-6965_g.jpg)
![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-6966_g.jpg)
W poprzednim roku grupa archeologów skupiona wokół Stowarzyszenia na Rzecz Ochrony i Promocji Kulturowego Dziedzictwa "Ante" podjęła się badań na terenie przyszłego Parku Miejskiego. Ich celem było poszukiwanie i przebadanie pozostałości szlacheckiego dworu, który niestety nie przetrwał do dzisiejszych czasów. Dwór ten był elementem Folwarku Łomianki, którego fragmenty zostały odkryte i przebadane w czasie badań stanowiska AZP. Niedawny projekt był współfinansowany przez Gminę Łomianki.
![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-6967_g.jpg)
![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-6968_g.jpg)
Pierwszy etap prac polegał na przeprowadzeniu kwerendy archiwalnej, następnie grupa archeologów pod kierownictwem Katarzyny Anc wyruszyła w teren. Wzdłuż ul. Fabrycznej do grobli ciągnącej się przy Jeziorze Fabrycznym miały miejsce badania powierzchniowe, z użyciem detektorów metali oraz nieinwazyjne magnetyczne i elektrooporowe. Przebadano obszar o powierzchni ok. 1,5 ha.
![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-6969_g.jpg)
![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-6970_g.jpg)
Badania magnetyczne i elektrooporowe wykonane pod kierunkiem prof. Krzysztofa Misiewicza i Wiesława Małkowskiego wykazały szereg anomalii, mogących być pozostałościami dworu. Teren badano przy użyciu detektorów metali, ale w tym przypadku nie natrafiono na zabytki archeologiczne. Z kolei badania magnetyczne i elektrooporowe wskazały miejsca, w których należałoby przeprowadzić wykopaliska.
![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-6971_g.jpg)
![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-6972_g.jpg)
Od końcówki września do 21 października trwały badania archeologiczne, podczas których otwierano wykopy przy pomoc koparki. Pod nieobecność archeologów, szczególnie nocą, w okolicy pojawiali się… poszukiwacze skarbów. W trakcie badań natrafiono na nieliczne fragmenty naczyń ceramicznych, polepy i szkła. Znaleziono też monetę "boratynkę" z wizerunkiem Pogoni, datowaną na drugą połowę XVII wieku i fragmenty naczyń lepionych ręcznie, które można powiązać z kulturą przeworską. Odnaleziono też fragmenty szkliwionych naczyń, w tym misy zdobionej motywem roślinnym - analogiczne wykopaliska datowane na XVI i XVII znaleziono na dziedzińcu Zamku Królewskiego. Wśród znalezisk znajdowały się też formy późnośredniowieczne fragmentów garnków zdobionych ornamentem grafitowych pasm oraz prostego wylewu czernionego naczynia. Odkryto też skupisko szklanych butelek, szyb i fragment kieliszka, pokrytych patyną, gdzie masa szklana z licznymi bąbelkami powietrza wskazywała na ręczny wyrób przedmiotów. Pozyskane zabytki nie stanowią jednak jednolitego zbioru.
![[obrazek]](/dokumenty/zalaczniki/1/1-6973_g.jpg)
Warto zauważyć, że sondażowe badania wykopaliskowe pozwoliły na lokalizację pozostałości budynku, ale nie można mieć do końca pewności, czy odkryte mury to fundamenty łomiankowskiego dworu. Może więcej dowiemy się w przyszłości?
DS, fot. Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony i Promocji Kulturowego Dziedzictwa "Ante"