Kolejny rok w Unii Europejskiej
Po zmianie ustrojowej pragnieniem rządzących było przełamanie dwubiegunowego podziału kontynentu. Państwa Europy Środkowej wyzwoliły się z dotychczasowej strefy wpływów i stało się oczywiste, iż gospodarka tych krajów wymaga zmian. Braki odczuwalne były nie tylko na poziomie kapitału, ale także technologii, rozwiązań prawnych, bezpieczeństwa czy kształcenia. Ówczesne sojusze gospodarcze świata wskazywał na to, iż trzeba szukać partnerstwa ozwalającego na rozwój w najbliższym otoczeniu. W zjednoczonej Europie w 1993 roku ukończono proces tworzenia jednolitego rynku opartego o 4 swobody – swobodny przepływ towarów, usług, osób i kapitału, co było zmianą w kierunku zacieśniania integracji.
Obecność Polski w Unii Europejskiej ma plusy i minusy. Wśród plusów wymieniane na pierwszymi miejscu są fundusze europejskie, których zadaniem jest stymulowanie gospodarki, poprawa konkurencyjności produktów i usług, podnoszenie poziomu życia społeczeństwa, budowanie potencjału technicznego.
Kolejną zaletą, z której korzystamy chętnie są wypracowane w 1993 roku 4 swobody jednolitego rynku, którymi są swobodny przepływ osób, kapitału, usług i towarów. Uczestnictwo w strefie Schengen, gwarantującej nam swobodę podróżowania bez kontroli w granicach Unii Europejskiej, niemniej jednak w związku z obecnie panującą sytuacją przekonaliśmy się, iż granice nie zniknęły i jak stwierdziła nasza noblistka Olga Tokarczuk „mają się dobrze”. Poczucie wspólnoty, jedności oraz wzrost znaczenie Polski na arenie międzynarodowej to niekwestionowane plusy naszej obecności w strukturach UE.
Krytycy jako minusy wymieniają przede wszystkim napływ zagranicznych towarów
i usług, które mogą wypierać z rynku rodzinne firmy, przyspieszenie procesu globalizacji oraz konieczność dostosowywania wielu kwestii do ogólnych ustaleń.
Fundusze europejskie są jednym z elementów wpływających na transformację naszej gospodarki, wzrost jej konkurencyjności na rynkach międzynarodowych i poprawę jakości naszego życia. Przed nami nowa perspektywa finansowa na lata 2021-2027 i wszyscy zastanawiamy się co nam przyniesie. Prognozowane zakończenie negocjacji budżetowych dla nowej perspektywy zaplanowane jest w połowie roku. Generalnie zachowany zostanie kierunek przyjęty w trwającej perspektywie. Nastąpi wzrost wydatków na sektory uznane za największą europejską wartość dodaną takie jak badanie i innowacje, cyfryzacja, bezpieczeństwo, środowisko (zmiany klimatyczne), migracja i młodzież. Mniej środków zostanie transferowanych w kierunku polityki spójności i wspólnej polityce rolnej. Zgodnie z rozporządzeniem ogólnym z dnia 29 maja 2018 roku do Polski ma trafić 64,4 mld euro, to o ponad 18 mld euro mniej w stosunku do obecnej perspektywy, ale nadal pozostaniemy największym beneficjentem środków europejskich.
Kierunek wsparcia wskazany przez KE i Radę UE skoncentrowany jest na następujących celach:
-
Cel 1 – bardziej inteligentna Europa (Smarter Europe) dzięki wspieraniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej poprzez:
-
zwiększenie potencjału w zakresie badań i innowacji oraz wykorzystanie zaawansowanych technologii,
-
czerpanie korzyści z cyfryzacji dla obywateli, przedsiębiorstw i rządów,
-
sprzyjanie wzrostowi i konkurencyjności MŚP,
-
rozwijanie umiejętności na rzecz inteligentnej specjalizacji, transformacji przemysłowej i przedsiębiorczości.
-
-
Cel 2 – bardziej przyjazna dla środowiska bez emisyjna Europa (a Greener, carbon free Europe) dzięki promowaniu czystej i sprawiedliwej transformacji energetyki, zielonych i niebieskich inwestycji, gospodarki o obiegu zamkniętym, przystosowywania się do zmian klimatu oraz zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem poprzez:
-
promowanie środków na rzecz efektywności energetycznej,
-
promowanie odnawialnych źródeł energii,
-
rozwój inteligentnych systemów i sieci energetycznych oraz systemów magazynowania na szczeblu lokalnym,
-
wspieranie działań w zakresie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i odporności na klęski żywiołowe,
-
wspieranie zrównoważonej gospodarki wodnej,
-
wspieranie przechodzenia na gospodarkę o obiegu zamkniętym,
-
sprzyjanie bioróżnorodności i rozwojowi zielonej infrastruktury
w środowisku miejskim oraz zmniejszanie zanieczyszczenia.
-
-
Cel 3 – lepiej połączona Europa (a more Connected Europe) dzięki zwiększeniu mobilności i udoskonaleniu regionalnych połączeń teleinformatycznych poprzez:
-
udoskonalanie sieci połączeń cyfrowych,
-
rozwój zrównoważonej, inteligentnej, bezpiecznej i intermodalnej sieci
TEN-T odpornej na zmianę klimatu, -
rozwój zrównoważonej, inteligentnej i intermodalnej mobilności odpornej
na zmianę klimatu na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, w tym poprawa dostępu do sieci TEN-T i mobilności transgranicznej, -
wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej.
-
-
Cel 4 – Europa o silniejszym wymiarze społecznym (a more Social Europe) dzięki wdrażaniu europejskiego filaru praw socjalnych poprzez:
-
poprawę skuteczności rynków pracy oraz dostępu do wysokiej jakości zatrudnienia poprzez rozwój innowacji społecznych i infrastruktury,
-
poprawę dostępu do wysokiej jakości usług sprzyjających włączeniu społecznemu w zakresie kształcenia, szkoleń i uczenia się przez całe życie poprzez rozwój infrastruktury,
-
zwiększenie integracji społeczno-ekonomicznej marginalizowanych społeczności, migrantów i grup w niekorzystnej sytuacji poprzez zintegrowane działania obejmujące mieszkalnictwo i usługi społeczne,
-
zapewnienie równego dostępu do opieki zdrowotnej poprzez rozwój infrastruktury, w tym podstawowej opieki zdrowotnej.
-
-
Cel 5 – Europa bliżej obywateli (a Europe closer to citizens) – zintegrowany
i zrównoważony rozwój wszystkich typów terytoriów dzięki wspieraniu zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju obszarów miejskich, wiejskich
i przybrzeżnych w ramach inicjatyw lokalnych poprzez:-
wspieranie zrównoważonego rozwoju społecznego, gospodarczego
i środowiskowego, dziedzictwa kulturowego i bezpieczeństwa.
-
Przedsiębiorcy chcący ubiegać się o unijne dofinansowanie muszą przygotować się na to, iż w nowej perspektywie finansowej ponownie główny nacisk zostanie położony na innowacyjność i współpracę pomiędzy biznesem a jednostkami naukowo-badawczymi. Takie rozwiązania mają przyczynić się do tego, iż gospodarka europejska będzie konkurencyjna w skali globalnej i będzie mogła konkurować z gospodarką USA czy krajów azjatyckich.
W nowej perspektywie finansowej wprowadzone zostaną dwie zasadnicze zmiany w celu poprawy funkcjonowania i wdrażania funduszy UE. Pierwszą z nich jest zastosowanie uproszczonych form rozliczania kosztów w postaci kwot ryczałtowych. Wykonanie określonego zadania w projekcie zostanie określone uzgodnioną kwotą ryczałtową np. zakup materiałów informacyjno-promocyjnych objęty zostanie jedną kwotą, a nie tak jak to funkcjonowało dotychczas każda wykonana czynność była fakturowana i rozliczna we wniosku o płatność (art. 48 Rozporządzenie ogólnego).
Bez względu na to czy znajdujemy się po stronie krytyków czy zwolenników naszego członkostwa w Unii Europejskiej wszyscy stoimy przed nową perspektywą finansową. Będzie ona szczególnie ważna w obliczu obecnie panującej sytuacji związanej z epidemią koronawirusa i mamy nadzieję, że pozwoli na dalszy rozwój naszej gospodarki i inwestycje w obszary społecznych potrzeb.
Marzena Sobolewska
fot.pixabay/kż
01.05.2020